3 จังหวัดนำร่อง ร่วมนำเสนอความก้าวหน้าการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษา

การประชุมคณะอนุกรรมการด้านนโยบาย ยุทธศาสตร์ ติดตามและประเมินผล ครั้งที่ 1/2564 เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ.2564 ที่ผ่านมา ผู้แทนจากพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดศรีสะเกษ ระยอง และสตูล ได้เข้าร่วมในการประชุมและนำเสนอความก้าวหน้าและแผนการดำเนินงานเพื่อขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษา ดังนี้

พื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดศรีสะเกษ

ได้นำเสนอความก้าวหน้าและแผนการดำเนินงาน สรุปดังนี้ พื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดศรีสะเกษ เกิดการจะเปลี่ยนแปลงใน 3 ด้าน คือ

1. ในระดับสถานศึกษาให้ความสำคัญที่การปรับการเรียนเปลี่ยนการสอนให้เป็นแบบ Active Learning พัฒนาโรงเรียนทั้งระบบ
2. ในพื้นที่ได้เน้นกลไกการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งในการกำหนดเป้าหมายและผลลัพธ์ที่พึงประสงค์ ร่วมกันจัดการศึกษาและติดตามผล มีการประสานความร่วมมือกับภาคีทุกภาคส่วน
3. ผลักดันให้เกิดการปลดล็อกกฎ ระเบียบที่เป็นอุปสรรคต่อการบริหารจัดการ มีการรับฟังความคิดเห็นจากชาวจังหวัดศรีสะเกษในการจัดทำเป้าหมายการจัดการศึกษาและกรอบหลักสูตร Sisaket ASTECS จัดเวที Social Lab เพื่อให้ภาคีทุกภาคส่วนร่วมกันกำหนดภาพอนาคตของจังหวัดศรีสะเกษและลักษณะคนรุ่นใหม่ของชาวศรีสะเกษ มีการจัดเวที TEP FORUM SISEKET นำเสนอผลการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาของสถานศึกษานำร่องรุ่นที่ 1 ส่งผลให้สถานศึกษาอื่นๆสนใจสมัครเข้าเป็นสถานศึกษานำร่องพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาและภาคีเครือข่ายได้ร่วมนำเสนอ SISAKET ASTECS คุณลักษณะของชาวศรีสะเกษที่พึงประสงค์

ในปีแรก มีสถานศึกษานำร่อง จำนวน 50 โรงเรียน และได้ตั้งเป้าหมายว่าในปี 2565-2566 สถานศึกษาทุกสังกัดเข้าร่วมเป็นสถานศึกษานำร่อง

การพัฒนาสถานศึกษานำร่องให้มีการเปลี่ยนแปลง 7 ด้าน ประกอบด้วย

1. การปรับหลักสูตรให้บูรณาการเป็นหลักสูตรฐานสมรรถนะ
2. ปรับการเรียนรู้ให้เป็นแบบ Active Learning ทั้งระบบ
3. ปรับเปลี่ยนวิถีของโรงเรียนให้ใช้หลักจิตวิทยาเชิงบวก
4. ใช้การประเมินตามสภาพจริง
5. ผู้บริหารสถานศึกษาต้องเป็นผู้นำทางวิชาการ เข้าใจหลักสูตร สามารถถ่ายทอดนวัตกรรมไปยังครูผู้สอนได้ เป็นผู้นำที่มีความยืดหยุ่นและอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ใต้บังคับบัญชา
6. ครูทำหน้าที่เป็นโค้ช ออกแบบการเรียนรู้แบบ Active Learning และสร้างแรงบันดาลใจกระตุ้นการเรียนรู้ให้กับผู้เรียน
7. ปรับเปลี่ยนวิถีการเรียนรู้ของครูด้วยการจัด PLC อย่างสม่ำเสมอ

แผนการดำเนินงานในปี 2564 ประกอบด้วย

1. ปรับแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาการศึกษาของจังหวัด
2. ประกาศใช้กรอบหลักสูตรจังหวัด
3. พัฒนาสถานศึกษานำร่องให้จัดการศึกษาแบบ Active Learning มุ่งเน้นผลลัพธ์เชิงสมรรถนะ
4. ร่วมกับสำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ. ดำเนินการวิจัยเรื่องการพัฒนาหลักสูตรฐานสมรรถนะ โดยมีสถานศึกษาเข้าร่วมการทดลองนำร่อง จำนวน 80 โรงเรียน
5. จัดให้มีการประเมินสถานศึกษานำร่องและผลสัมฤทธิ์ผู้เรียนร่วมกับ สพฐ. TDRI คณะอนุกรรมการด้านวิชาการและคณะกรรมการนโยบาย
6. จัดประชุมปฏิบัติการเตรียมความพร้อมให้กับโรงเรียน รวมทั้งได้ตั้งคณะทำงานเพื่อดำเนินการปลดล็อกกฎระเบียบต่าง ๆ ยิ่งไปกว่านั้น ผู้ว่าราชการจังหวัดได้นำพื้นที่นวัตกรรมไปเป็นหนึ่งในสิบวาระที่สำคัญของจังหวัด (Agenda)

พื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดระยอง

ได้นำเสนอความก้าวหน้าและแผนการดำเนินงาน สรุปดังนี้ จังหวัดระยองเป็นพื้นที่วิจัยปฏิบัติการเพื่อเป็นต้นแบบการจัดการศึกษาเชิงพื้นที่ พัฒนาผู้เรียนให้มีสมรรถนะที่สามารถนำไปใช้ได้ในชีวิตจริงด้วยกรอบหลักสูตร Rayong MARCO

โดยสถานศึกษานำร่องเน้นสร้างการเปลี่ยนแปลง 7 ด้าน ได้แก่

1. ด้านแนวคิดหลักของโรงเรียน (School Concept)
2. ด้านผู้นำ (School Leader)
3. ด้านห้องเรียน
4. ด้านครู
5. ด้านการเรียนการสอน
6. ด้านหลักสูตร
7. ด้านการวัดและประเมินผล

แผนยุทธศาสตร์การศึกษาจังหวัดระยองและกรอบหลักสูตร Rayong MARCO

ได้กำหนดระยะเวลาตั้งแต่ปี 2561-2564 มีการขับเคลื่อนโดยคณะกรรมการขับเคลื่อนสร้างความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ท้องถิ่นและเครือข่ายสังคม บูรณาการการขับเคลื่อนโดยศูนย์ประสานงานการบริหารงานพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดระยอง พัฒนานวัตกรรมการศึกษาสำหรับคนทุกช่วงวัยตั้งแต่อยู่ในครรภ์จนถึงผู้สูงอายุ ผลลัพธ์ของแผนยุทธศาสตร์จังหวัดระยอง ได้แก่

1. เด็กระยองเป็นผู้นำที่สร้างสรรค์สังคมดิจิทัล
2. คนระยองรู้รากเหง้าเท่าทันสังคมอุดมปัญญา จิตใจดี มีวินัย มีรายได้ ใส่ใจสุขภาพ
3. คนระยองมีจิตสำนึกในการพัฒนาเมืองระยองให้เป็นเมืองน่าอยู่
4. คนระยองมีคุณภาพชีวิตที่ดี เป็นกำลังสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคม

จากแผนยุทธศาสตร์จังหวัดระยอง พื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดระยองจึงกำหนดกรอบหลักสูตร Rayong MARCO จัดการศึกษาให้กับคนทุกช่วงวัย ในปัจจุบันมีสถานศึกษานำร่อง 3 รุ่น

รุ่นที่ 1 มี 2562 จำนวน 25 โรงเรียน

รุ่นที่ 2 ปี 2563 มีจำนวน 26 โรงเรียน

รุ่นที่ 3 ปี 2564 มีจำนวน 12 โรงเรียน

ซึ่งสถานศึกษานำร่องรุ่นที่ 1 และ 2 ได้ขออนุมัติหลักสูตรต่อคณะกรรมการขับเคลื่อนและได้รับอนุมัติแล้ว 45 หลักสูตร นอกจากนั้น ได้มีการสร้างการรับรู้ให้แก่ประชาชน จัดงานร่วมเปลี่ยนแปลงการศึกษาระยอง และได้ขยายแนวคิดการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดระยองต่อสถาบันทางการศึกษาและสถาบันต่าง ๆ ทั้งนี้ พื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดระยองได้กำหนดแผนยุทธศาสตร์ไว้ตั้งแต่ปี 2564-2566 ซึ่งทางพื้นที่จะได้รับการรับรองมาตรฐานการจัดการศึกษาเชิงพื้นที่ มาตรฐานการสร้างสมรรถนะตามกรอบหลักสูตร Rayong MARCO รวมถึงจะมีการประกาศภาคีการศึกษาระยอง เพื่อค้นหาความร่วมมือจากทุกภาคส่วน สร้างรูปแบบความร่วมมือภาคีการศึกษาระยอง และสร้างเวทีสนทนา Rayong talk นอกจากนั้นได้มีการแต่งตั้งคณะอนุกรรมการ 5 คณะ และได้ร่างระบบประกันคุณภาพการศึกษา ซึ่งจังหวัดระยองจะมีทีมจิตอาสาที่มาจากเครือข่ายองค์กรเอกชนและข้าราชการบำนาญที่ต้องการเข้ามาร่วมพัฒนาการศึกษา และยังมีคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลเข้ามาช่วยพัฒนากรอบหลักสูตร Rayong MARCO อีกด้วย

พื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสตูล

ได้นำเสนอความก้าวหน้าและแผนการดำเนินงาน สรุปได้ว่า ปัจจุบันพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสตูล มีสถานศึกษานำร่อง 3 รุ่น

รุ่นที่ 1 ปี 2561 มีจำนวน 10 โรงเรียน

รุ่นที่ 2 ปี 2563 มีจำนวน 4 โรงเรียน

รุ่นที่ 3 อยู่ระหว่างการขออนุมัติจากคณะกรรมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสตูล จำนวน 2 โรงเรียน

โดยสถานศึกษานำร่องรุ่นแรกได้กำหนดสมรรถนะผู้เรียน 10 สมรรถนะ ประกอบด้วย

1. ภาษาไทยเพื่อการสื่อสาร
2. คณิตศาสตร์ในชีวิตประจําวัน
3. การสืบสวนทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์
4. ภาษาอังกฤษเพื่อการสื่อสาร
5. ทักษะชีวิตและความเจริญแห่งตน
6. ทักษะอาชีพและการเป็นผู้ประกอบการ
7. ทักษะการคิดขั้นสูงและนวัตกรรม
8. การรู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศและดิจิทัล
9. การรวมพลังเป็นทีมและมีภาวะผู้นำ
10. พลเมืองตื่นรู้ที่มีสำนึกสากล

มีตัวชี้วัดที่สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางและมีการออกแบบการเรียนรู้ให้ผู้เรียนแสดงสมรรถนะ หลักสูตรดังกล่าวได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสตูลแล้ว

 ส่วนในปี 2564 ได้ปรับลดกำหนดสมรรถนะเป็น 5 สมรรถนะ ได้แก่

1. การจัดการตนเอง
2. การสื่อสาร
3. การรวมพลังทำงานเป็นทีม
4. การคิดขั้นสูง
5. การเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง

สถานศึกษานำร่องในปีนี้อยู่ระหว่างขอความเห็นชอบหลักสูตร ได้มีการแต่งตั้งอนุกรรมการ 5 ฝ่าย และ ศธจ.สตูล ได้รายงานผลการดำเนินงานของคณะกรรมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาต่อที่ประชุม กศจ.สตูล มีการออกเยี่ยมสถานศึกษาและชมการแสดงผลงานของนักเรียนจากเวทีการแสดงผลงานโครงงานฐานวิจัย

แผนการดำเนินงานขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสตูลของคณะอนุกรรมการ ได้แก่

1. คณะอนุกรรมการฝ่ายโครงสร้างและกลไก อยู่ระหว่างดำเนินการเกี่ยวกับการกําหนดหลักเกณฑ์วิธีการการอนุมัติสถานศึกษานำร่อง การจัดทำสื่อ VTR และที่ยังไม่ได้ดำเนินการแต่อยู่ในแผนคือการจัดสมัชชาวิชาการและการจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบาย
2. คณะอนุกรรมการฝ่ายวิชาการ มีการดำเนินการต่อเนื่องในการเห็นชอบหลักสูตรตามที่เสนอ รับฟังความคิดเห็นการจัดทำหลักสูตร รวมถึงมีการพัฒนาระบบดิจิทัลแพลตฟอร์ม
3. คณะอนุกรรมการฝ่ายกิจกรรมและงบประมาณ มีการดำเนินการเห็นชอบกิจกรรมตามที่เสนอ
4. คณะอนุกรรมการฝ่ายบุคคล ได้ดำเนินการพัฒนาครูอย่างต่อเนื่อง
5. คณะอนุกรรมการฝ่ายติดตามและประเมินผล ซึ่งภารกิจส่วนใหญ่ยังไม่ได้ดำเนินการ เนื่องจากเป็นคณะกรรมการชุดใหม่ และภารกิจที่ต้องดำเนินการในปีนี้อยู่ระหว่างนำเข้าที่ประชุมคณะกรรมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษา ส่วนภารกิจของ ศธจ.สตูล คือการจัดประชุมคณะกรรมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาเดือนละ 1 ครั้งหรือตามภารกิจ และอยู่ระหว่างพัฒนาระบบฐานข้อมูล แต่ยังไม่ได้ดำเนินการวิจัย