"Learning by Doing" นวัตกรรมการศึกษาแห่งยุคจากโรงเรียนอิศรานุสรณ์

ในยุคที่เทคโนโลยีและความเปลี่ยนแปลงเคลื่อนตัวไปอย่างรวดเร็ว การศึกษาจำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงเพื่อเตรียมผู้เรียนให้พร้อมเผชิญกับความท้าทายที่ซับซ้อนและคาดเดาไม่ได้ การเรียนรู้ผ่านการท่องจำหรือการเรียนในตำราเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพออีกต่อไป โรงเรียนอิศรานุสรณ์ สช. จึงได้พัฒนานวัตกรรมการศึกษาที่เรียกว่า “โครงการการเรียนรู้ผ่านการลงมือทำ” (Learning by Doing Project) เพื่อสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ที่เชื่อมโยงกับชีวิตจริง ให้ผู้เรียนได้พัฒนาทักษะที่สำคัญและสามารถนำไปใช้ได้จริงในโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

พลิกแนวคิดการเรียนรู้ สู่การลงมือทำที่มีเป้าหมาย

การเรียนการสอนในรูปแบบดั้งเดิมที่เน้นการจดจำและการเรียนทฤษฎีเพียงอย่างเดียว มักไม่ช่วยให้นักเรียนสามารถนำความรู้ไปปรับใช้ในสถานการณ์จริงได้ โครงการนี้จึงถูกออกแบบมาเพื่อสร้าง “การเรียนรู้ผ่านการปฏิบัติจริง” โดยให้นักเรียนมีโอกาสได้สัมผัสและแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน ผ่านกระบวนการเรียนรู้ที่บูรณาการความรู้จากหลากหลายศาสตร์

โรงเรียนมุ่งหวังให้นักเรียนพัฒนาทักษะใน 4 ด้านสำคัญ ได้แก่:

ความรู้เชิงวิชาการ (Head): เสริมสร้างพื้นฐานความเข้าใจในวิชาต่าง ๆ
ทักษะชีวิต (Hand): เรียนรู้การแก้ปัญหา การทำงานร่วมกัน และการจัดการเวลา
คุณค่าภายใน (Heart): ปลูกฝังค่านิยมที่ดี ความรับผิดชอบ และความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น
สุขภาวะที่ดีและความยั่งยืน (Health): สร้างจิตสำนึกด้านสุขภาพและการดูแลสิ่งแวดล้อม

การเรียนรู้จากชีวิตจริงผ่านแนวทางการสอนที่หลากหลาย

โครงการ “Learning by Doing” นำเสนอรูปแบบการเรียนรู้ที่เปิดกว้างและเน้นการมีส่วนร่วมของผู้เรียน โดยใช้กระบวนการที่หลากหลาย ได้แก่:

การเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐาน (Phenomenon-Based Learning):โดยใช้กิจกรรมตระหนักรู้สถานการณ์ที่เกิดขึ้นในสังคมปัจจุบันผ่านประสบการณ์จริงเพื่อฝึกกระบวนการแก้ปัญหาให้แกนักเรียน
การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem-Based Learning): ร่วมกับการเรียนรู้แบบลงมือทำ โดยใช้โครงงานเป็นกิจกรรมการเรียนรู้ในแต่ละกลุ่มประเด็นการศึกษา เช่น ประเด็นเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น ประเด็นเกี่ยวกับการสื่อสารภาษาอังกฤษ
การเรียนรู้แบบเปิด (Open Approach): โดยใช้การสร้างกิจกรรมพัฒนาการเรียนรู้ทักษะทางวิชาชีพ เช่น กิจกรรมนวัตกรเพื่อสังคม กิจกรรมพัฒนาทักษะวิชาชีพ และกิจกรรมการศึกษาค้นคว้าอิสระ

เปลี่ยนผลลัพธ์ของการเรียนรู้ สู่การเปลี่ยนแปลงที่สัมผัสได้
การเรียนรู้ผ่านการลงมือทำไม่ได้ให้ผลลัพธ์เพียงแค่กับนักเรียน แต่ยังส่งผลต่อครู ผู้บริหาร และชุมชนในวงกว้าง ดังนี้:

นักเรียน:

ได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง ทำให้เข้าใจบทเรียนได้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น
พัฒนาทักษะการคิดสร้างสรรค์ การแก้ปัญหา และการทำงานร่วมกับผู้อื่น
เพิ่มความกระตือรือร้นและความมุ่งมั่นในการเรียนรู้ เนื่องจากเห็นผลลัพธ์จากการลงมือทำ
สามารถใช้ทักษะที่ได้เรียนรู้ไปใช้ในชีวิตจริงได้ เช่น การวางแผน การตัดสินใจ และการบริหารจัดการ

ครู:

ครูได้มีโอกาสทำหน้าที่เป็นผู้แนะนำและโค้ชในการแก้ปัญหาของนักเรียน
สามารถนำเทคนิคการเรียนการสอนที่มีความสร้างสรรค์มาใช้เพื่อสนับสนุนการเรียนรู้
ครูได้เห็นพัฒนาการของนักเรียนในด้านทักษะการคิดเชิงวิพากษ์และการทำงานร่วมกัน

ผู้บริหาร:

โรงเรียนมีภาพลักษณ์ในด้านการพัฒนาการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพและทันสมัย
ส่งเสริมให้โรงเรียนสามารถปรับตัวและตอบสนองต่อความต้องการของนักเรียนในยุคปัจจุบันได้ดีขึ้น
การส่งเสริมการลงมือทำช่วยให้ผู้บริหารสามารถประเมินผลการเรียนรู้ของนักเรียนได้อย่างแท้จริง

ชุมชน:

ชุมชนมีส่วนร่วมในการสนับสนุนกิจกรรมหรือโครงงานของนักเรียน เช่น การช่วยเหลือทางด้านทรัพยากรหรือความรู้
ชุมชนสามารถได้ประโยชน์จากผลงานหรือโครงงานของนักเรียน เช่น โครงงานพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวหรือการแก้ปัญหาชุมชนที่นักเรียนดำเนินการ

สร้างทักษะที่ยั่งยืน พร้อมรับอนาคตที่เปลี่ยนแปลง
โครงการ “Learning by Doing” ไม่เพียงช่วยให้นักเรียนเรียนรู้ทักษะชีวิต เช่น การคิดวิเคราะห์ การตัดสินใจ และการจัดการปัญหา แต่ยังช่วยแก้ไขปัญหาภาวะการเรียนรู้ถดถอย (Learning Loss) ที่เกิดขึ้นในยุคปัจจุบัน

นวัตกรรมนี้ยังเป็นต้นแบบของการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learning) ที่ไม่หยุดอยู่แค่ในห้องเรียน แต่ส่งเสริมให้นักเรียนสามารถเรียนรู้จากประสบการณ์จริง มีความมั่นใจในการเผชิญปัญหา และเป็นพลเมืองที่มีคุณค่าในการพัฒนาสังคม

จากบทความนี้จะเห็นได้ว่าการเรียนรู้ผ่านการลงมือทำ (Learning by Doing) ไม่ได้เป็นเพียงนวัตกรรมการศึกษา แต่เป็นแนวคิดที่ตอบโจทย์อนาคตได้อย่างแท้จริง เพราะช่วยสร้างทักษะที่ยั่งยืนให้กับนักเรียน รวมถึงเสริมศักยภาพให้ครูและโรงเรียนสามารถพัฒนาไปพร้อมกับสังคมที่เปลี่ยนแปลง การนำแนวคิดนี้ไปประยุกต์ใช้ในโรงเรียนอื่น ๆ จึงเป็นสิ่งที่ควรได้รับการสนับสนุน เพื่อสร้างพลเมืองที่มีคุณภาพและพร้อมรับมือกับความท้าทายในอนาคต โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การสร้างคนที่ไม่เพียงแต่เรียนรู้เพื่อสอบ แต่เรียนรู้เพื่อสร้างสรรค์สิ่งใหม่ให้กับสังคม