จุดเน้นของ RBL ไม่ใช่ “ชิ้นงาน” แต่คือ “กระบวนการ” ฐานวิจัย เชื่อมการศึกษากับเศรษฐกิจสังคม สร้างเด็กดี มีวินัย มีจิตสาธารณะ มีจริยธรรม

จากการอภิปรายถึงสภาพปัญหาเด็ก เยาวชนและคนในสังคมปัจจุบันเกี่ยวกับปัญหาเรื่องขาดวินัย ไร้จิตสาธารณะ และพร่องคุณธรรมจริยธรรม ในระหว่างการประชุมคณะกรรมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสตูล เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2563 ณ ศาลากลางจังหวัดสตูล

นายอภิชาติ อดิศักดิ์ภิรมย์ ผู้แทนภาคธุรกิจและเป็นกรรมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสตูล ได้ชี้ให้เห็นถึงแนวคิดแนวทางที่จะแก้ไขพฤติกรรมดังกล่าว และทำให้ได้ผลลัพธ์ผู้เรียนที่ดีขึ้น เป็นผลการเรียนรู้ที่อยู่ในกระบวนการโครงงานฐานวิจัย ซึ่งเป็นนวัตกรรมหนึ่งของพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดสตูล  ซึ่งนายอภิชาติ อดิศักดิ์ภิรมย์ ได้ให้ข้อคิดไว้อย่างน่าสนใจ ดังนี้

ปัญหาพฤติกรรมของคนที่ปรากฎให้เห็นในสังคม ส่วนหนึ่งเป็นผลพวงมาจากระบบการศึกษาที่เป็นแบบระบบแพ้คัดออก จะเห็นได้ในช่วงรอยต่อของการแข่งขันเข้าเรียนในช่วงชั้นต่าง ๆ ตั้งแต่ระดับอนุบาล ม.1 ม.4 มหาวิทยาลัย รวมทั้งในระบบการเรียนรู้ที่อยู่ในห้องเรียนปกติ เด็กก็ต้องแข่งขันกันอยู่เสมอ ดังนั้น จึงเป็นที่มาของการแสวงหาว่าระบบการศึกษาแบบใดจึงจะไม่สร้างให้คนมีพฤติกรรมในสังคมเช่นนั้น การศึกษาจะต้องเป็นการศึกษาเพื่อคนทุกคน ตอบโจทย์ และเหมาะสมกับบริบทพื้นที่ เป็นการศึกษาที่เชื่อมโยงกับเศรษฐกิจ สังคม และชีวิตความเป็นจริง

จังหวัดสตูล จึงขอพื้นที่และโอกาสในการจัดการศึกษาเอง เพื่อหล่อหลอมเด็กให้เป็นคนดี มีวินัย มีจิตสาธารณะ มีจริยธรรม โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ในระบบโรงเรียนเป็นเครื่องมือสร้างคุณลักษณะดังกล่าว

นวัตกรรม “โครงงานฐานวิจัย” มีคำว่า Project ทำให้เข้าใจว่า ผลที่มุ่งหวังและต้องการคือ จำนวนโครงงาน หรือชิ้นงานที่เด็กสร้างขึ้น แต่แท้ที่จริงแล้ว โครงงานฐานวิจัย เน้นที่กระบวนการฐานวิจัย ซึ่งเป็นกระบวนการเรียนรู้ กระบวนการฝึกฝน มีเครื่องมือที่จะทำให้เด็กได้ทำงานร่วมกัน เกิดจิตสาธารณะ มีวินัย และมีคุณธรรมจริยธรรม ดังตัวอย่างคำพูดที่เด็กสตูลบอกเล่าให้ ศ.นพ.จรัส สุวรรณเวลา ประธานกรรมการอิสระเพื่อการปฏิรูปการศึกษา (กอปศ.) ฟังขณะลงพื้นที่เรียนรู้ว่า “ปีที่แล้วฟอสซิลมีมากกว่านี้ ปีนี้ทำไมน้อยลงมาก…ทำไมผู้ใหญ่รักษาไว้ไม่ได้!” จะเห็นได้ว่า การเรียนรู้ด้วยกระบวนการของโครงงานฐานวิจัยจะช่วยสร้างและหล่อหลอมเด็กให้เป็นคนดี มีจิตสาธารณะ และรักถิ่น

Written by พิทักษ์ โสตถยาคม
Photo by จริงใจ สุวรรณจุณี
Artwork by เก ประเสริฐสังข์

• Facebook
• Twitter
• Line